Thủ tướng giải đáp nhiều vấn đề ‘nóng’ của công nhân

Sáng 12/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại với công nhân tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Bắc Giang sau khi dành hơn một giờ thăm gia đình lao động trẻ, xóm trọ, khu nhà ở xã hội công nhân. Chương trình được kết nối trực tuyến đến 62 tỉnh, thành và trụ sở Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam.

Do nhận được nhiều câu hỏi của công nhân, chương trình đối thoại kéo dài thêm 40 phút so với dự kiến và kết thúc lúc 12h10. Buổi đối thoại diễn ra cởi mở khi 11 công nhân đặt câu hỏi, liên quan đến 10 vấn đề, được Thủ tướng chỉ đạo đại diện các bộ, ban, ngành cùng trả lời.

Mở đầu buổi đối thoại, Thủ tướng thông báo với công nhân và nhận được tràng pháo tay của hàng nghìn người là từ sớm nay, Chính phủ đã ban hành Nghị định 38 quy định mức lương tối thiểu vùng với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.

Theo đó từ ngày 1/7, lương tối thiểu tháng tăng thêm 6%, tương ứng 180.000-260.000 đồng so với hiện hành. Lương tối thiểu lần lượt vùng I là 4,68 triệu; vùng II 4,16 triệu, vùng III là 3,64 triệu và vùng IV là 3,25 triệu đồng. Mức lương tối thiểu tháng là mức thấp nhất làm cơ sở để doanh nghiệp thỏa thuận và trả lương cho người lao động. Doanh nghiệp không được áp dụng thấp hơn mức này.

Tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7

Làm gì để xử lý tình trạng tín dụng đen bủa vây công nhân?

Một vấn đề nhức nhối được chị Trần Thị Toan, 35 tuổi, cán bộ Công đoàn cơ sở Công ty TNHH New Apparel Far Eastern Việt Nam, tỉnh Bình Phước, chia sẻ là tín dụng đen bủa vây công nhân. Là cán bộ công đoàn, chị đã bị kẻ cho vay nặng lãi đe dọa, bôi nhọ danh dự do công nhân công ty vướng vào tín dụng đen. Thời gian qua, rất nhiều công nhân đang gặp khó khăn tài chính, nhưng lại rất khó tiếp cận với các khoản vay cá nhân từ ngân hàng nên buộc phải tìm đến tín dụng đen. Chị Toan đề nghị Chính phủ có chương trình, chính sách hỗ trợ tín dụng cho công nhân lao động để không phải đi vay nặng lãi.

Vấn đề này được Thủ tướng yêu cầu đại diện Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an trả lời. Phó thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú thừa nhận có những câu chuyện đau lòng từ tín dụng đen. Để giải quyết, Ngân hàng Nhà nước đã nghiên cứu đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân vay nhỏ lẻ phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày bằng cách tăng cường hệ thống cung ứng dịch vụ cho vay tiêu dùng đến mọi đối tượng.

“Ngoài những giải pháp đã và đang thực hiện, chúng tôi cải tiến chính sách để các ngân hàng mạnh dạn cho vay, từ đó người dân dễ dàng tiếp cận nguồn vốn không lớn, giải quyết nhu cầu ốm đau, con cái đi học, ma chay cưới xin…”, ông Tú nói, cho biết sẽ tăng cường tài chính vi mô để người yếu thế tiếp cận được hệ thống tài chính ngân hàng.

Theo ông Tú, có hai công ty tài chính là Fecredit của VP bank và HD Saigon của HD Bank, mỗi ngân hàng đã cam kết có gói 10.000 tỷ đồng, sẽ cho vay với lãi suất bằng 50% lãi suất các công ty đang cho vay, đáp ứng nhu cầu chính đáng của công nhân ở khu công nghiệp, nhà máy. Ông mong có sự phối hợp của Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam để việc cho vay thuận tiện, đúng đối tượng, quản lý sử dụng để công nhân có thể trả được nợ.

Thượng tướng Lương Tam Quang, Thứ trưởng Công an, cho biết tội phạm vi phạm tín dụng đen hoạt động tinh vi, núp bóng, tạo vỏ bọc doanh nghiệp có chức năng cho vay tài chính, cho vay không thế chấp, có thủ đoạn dụ dỗ, lôi kéo công nhân vay tiền trực tiếp qua app, mạng xã hội… Qua đấu tranh, lực lượng chức năng phát hiện có nơi lãi suất 90-100%/tháng, thậm chí 700-1.000%/tháng. Chúng đe dọa, khủng bố tinh thần, chiếm đoạt tài sản tiền lương trả qua ATM khi người vay quá hạn trả nợ.

Trong ba năm qua, Bộ Công an xử lý hơn 2.700 vụ với gần 5.000 đối tượng, khởi tố gần 2.000 vụ với 4.000 bị can, trong đó hơn 1.000 vụ cho vay nặng lãi, nhiều bị hại là công nhân. Thủ tướng đã ban hành Chỉ thị 12 tổ chức phòng ngừa xã hội, tuyên truyền phương thức, thủ đoạn của các đối tượng nhằm nâng cao ý thức cảnh giác của người dân.

Bộ Công an cũng chỉ đạo công an các tỉnh thành kiểm tra hành chính, phát hiện tội phạm vi phạm để xử lý cá nhân, doanh nghiệp lợi dụng chính sách, đồng thời rà soát ngành nghề kinh doanh, đối tượng lợi dụng núp bóng để triệt phá, mở đợt cao điểm tấn công tội phạm liên quan tín dụng đen.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu cách tiếp cận vốn ngân hàng đúng đối tượng, quy mô phù hợp, hiệu quả, góp phần ngăn chặn tín dụng đen. Bộ Công an phải nắm chắc, xử lý nhanh đối tượng vi phạm, ngăn chặn hậu quả tác động đến nền kinh tế và người lao động.

Thiếu nhà ở cho công nhân

Anh Nguyễn Đình Biên ở Nghệ An trăn trở hiện nay công nhân còn gặp nhiều khó khăn về nhà ở và trường học cho con cái, mong Thủ tướng chỉ đạo quyết liệt công tác quy hoạch, triển khai xây dựng nhà ở, trường học, khu vui chơi, văn nghệ cho công nhân.

Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết thời gian qua, Thủ tướng đã rất quan tâm thúc đẩy nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Giai đoạn 2016-2021, cả nước đã đầu tư 7,3 triệu m2 nhà ở xã hội, nhà ở công nhân có 122 dự án với 2,7 triệu m2. Tuy nhiên, con số này mới đáp ứng được 40% nhu cầu nhà ở của công nhân trên cả nước.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết Thủ tướng đã giao Bộ hoàn thiện thể chế, cơ chế khuyến khích đầu tư cho các dự án nhà ở xã hội. Các dự án nhà ở thương mại phải dành 20% quỹ đất cho nhà ở công nhân, khu công nghiệp phải dành 2% quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở công nhân. Chính phủ cũng giao UBND các tỉnh tùy tình hình thực tế bố trí các quỹ đất đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã chỉ đạo áp dụng miễn tiền sử dụng đất đối với chủ đầu tư, miễn giảm 50% thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp và dự án đầu tư nhà ở xã hội cũng được địa phương hỗ trợ một phần hạ tầng kỹ thuật, xã hội… Đồng thời, Chính phủ đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, lựa chọn nhóm được hưởng ưu đãi tham gia nhà ở xã hội; hỗ trợ vay vốn cho chủ đầu tư.

“Thủ tướng cũng giao Bộ Xây dựng cùng bộ, ngành liên quan, các địa phương đẩy nhanh các dự án nhà ở xã hội. Theo báo cáo các địa phương, gần 120 dự án đang được triển khai”, ông Sinh nói.

Đề nghị sớm giải quyết chế độ hỗ trợ cho công nhân sau đại dịch

Công nhân Lê Nguyễn Ngọc Thủy (Công ty Toto Việt Nam, TP Hà Nội) đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát, tháo gỡ khó khăn, đôn đốc giải quyết chế độ, chính sách cho công nhân lao động bị nhiễm Covid-19; chính sách trợ cấp đối với trẻ mầm non là con công nhân, người lao động làm việc tại khu công nghiệp; chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho công nhân lao động vì đến nay còn nhiều người chưa được hưởng, nhất là tiền hỗ trợ thuê nhà.

Bộ trưởng Lao động Thương binh Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết thời gian qua Bộ đã tham mưu Chính phủ ban hành nhiều chính sách hỗ trợ người lao động, nhiều chính sách chưa có tiền lệ, được ban hành nhanh nhất và triển khai hiệu quả nhất, đặc biệt là Nghị quyết 68, 116. 12 nhóm chính sách của Nghị quyết 68 thì 11 nhóm đã hoàn thành. Nghị quyết 116 hỗ trợ từ bảo hiểm thất nghiệp thì đến nay còn hai đối tượng thuộc đơn vị sự nghiệp xét hỗ trợ, cơ quan chức năng sẽ cố gắng làm nốt.

Theo ông Dung, các chính sách đã bao phủ tương đối rộng rãi. Công nhân, con em bị ảnh hưởng Covid-19 được quan tâm, các cháu mồ côi cha mẹ đều có chính sách riêng. UNICEF đánh giá Việt Nam là một trong những nước chăm sóc trẻ em mồ côi tốt nhất thế giới. Trẻ em có mẹ F1, F0, phụ nữ, người cao tuổi đều có chính sách hỗ trợ.

Về chính sách nhà ở, hiện chỉ có Điện Biên, Lai Châu không có công nhân cần hỗ trợ. Qua tập hợp 61 tỉnh thành, có khoảng 3,4 triệu lượt người sẽ được hỗ trợ, với hai nhóm gồm những người kiên trì bám trụ sản xuất (1/2-30/6), người quay trở lại (1/4-30/6). Tuy nhiên, chính sách giải ngân chậm vì nhiều địa phương sợ nên thêm thủ tục; chính sách cho phép nhận theo tháng hoặc 3 tháng nên nhiều công nhân, doanh nghiệp để hết tháng 6 nhận một lần. Một số địa phương đề nghị Trung ương cho ứng tiền.

“Trung ương dự kiến lấy từ nguồn tăng thu ngân sách trung ương để hỗ trợ cho người lao động. Hôm qua tôi đã thống nhất với Bộ Tài chính, xin ý kiến Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội cho phép ứng 70% kinh phí để các địa phương kết thúc chính sách ngày 15/8”, ông Dung nói.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết chỉ trong mấy tháng, các cơ quan đã thực hiện chính sách cho hơn 55 triệu người với hơn 80.000 tỷ đồng, tuy nhiên “có chỗ, có nơi chưa làm triệt để các chính sách”. Lãnh đạo Chính phủ đề nghị các địa phương chủ động thực hiện. Các cơ quan tập trung triển khai Quyết định số 08 của Thủ tướng quy định về việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động; đảm bảo hoàn thành trong tháng 8.

Nghiên cứu giảm dần số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu

Công nhân Nguyễn Thị Thúy Hà, 40 tuổi, ở Hợp tác xã Mây Tre Lá Ba Nhất, quận Bình Thạnh, TP HCM, nêu thực trạng hiện nay Luật Bảo hiểm xã hội còn nhiều bất cập, nhất là thời gian đóng rất dài mới được hưởng lương hưu, trong khi nhiều doanh nghiệp tìm mọi cách chấm dứt hợp đồng lao động với công nhân khi mới 40-45 tuổi. Chị đề nghị Chính phủ sửa đổi pháp luật để bảo đảm quyền lợi của công nhân lao động, hạn chế tình trạng công nhân rút bảo hiểm xã hội một lần.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng cần sửa Luật Bảo hiểm xã hội. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 55 triệu lao động, song chỉ khoảng 20 triệu người có hợp đồng, giao kết lao động, trong đó chỉ 16 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc tự nguyện, tỷ lệ như vậy là thấp. Những năm gần đây xuất hiện tình trạng người dân đi rút bảo hiểm xã hội một lần, gây hệ lụy lâu dài đối với người lao động. Do đó, phải nâng cao đời sống, phúc lợi của công nhân, người lao động, đồng thời sửa đổi Luật Bảo hiểm với 11 nhóm chính sách mới, năm 2023 sẽ trình ra Quốc hội.

“Chính sách mới sẽ giảm dần số năm đóng bảo hiểm để được hưởng lương hưu. Dự thảo luật sẽ rút dần xuống 15 năm và tiến tới có thể là 10 năm, đảm bảo người lao động có thể tiếp cận được, tránh việc 20 năm quá dài không thể theo được”, ông Dung nói.

Sửa luật bảo hiểm xã hội

Ngoài ra, các nhóm chính sách về bảo hiểm sẽ được liên kết chặt chẽ với nhau, theo hướng có lợi cho người lao động; bổ sung nguyên tắc chia sẻ giữa người đóng bảo hiểm dài với ngắn, đóng ít với nhiều; có cơ chế chính sách để khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội.

Công nhân Nguyễn Mạnh Hùng, 41 tuổi, ở Công ty CP May xuất khẩu Hà Bắc, nêu thực trạng vi phạm pháp luật của chủ doanh nghiệp còn diễn ra nhiều. Dịp gần Tết Nguyên đán vừa qua, công ty nơi bạn anh làm việc chủ doanh nghiệp bỏ trốn, nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội nên công nhân không có lương và thưởng Tết. Anh đề nghị Thủ tướng chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường tranh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm tình trạng vi phạm pháp luật của người sử dụng lao động.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung thừa nhận còn một bộ phận người sử dụng lao động chưa thực hiện nghiêm chính sách pháp luật về lao động. Các địa phương rất cố gắng kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm. Hệ thống pháp luật cơ bản hoàn thiện nhưng tình trạng nợ lương, nợ bảo hiểm, chậm đóng bảo hiểm… vẫn xảy ra, kể cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Gần đây một địa phương Bắc Trung Bộ có 1/4 doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội. Khi kiểm tra họ nói chậm đóng chứ không phải trốn. Bộ phối hợp với Hội đồng Thẩm phán bàn với nhau ra Nghị quyết 05 hướng dẫn áp dụng Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, tới đây sẽ có hướng dẫn chi tiết. “Chúng tôi tiếp thu phản ánh của công nhân và cố gắng làm tốt nhất ở công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm”, ông Dung nói.

Thiếu cơ sở khám chữa bệnh cho công nhân

Chị Vũ Thị Kim Anh, Công ty TNHH Cơ khí Chính xác Việt Nam I, tỉnh Vĩnh Phúc, trăn trở khi anh chị em phải tăng ca thường xuyên, ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng rất khó khăn trong việc khám chữa bệnh do bệnh viện ở xa nơi làm việc. Chị đề nghị Thủ tướng chỉ đạo cơ quan chức năng quy hoạch phát triển bệnh viện tại các khu công nghiệp, đồng thời cho phép các cơ sở khám, chữa bệnh vào chủ nhật và được thanh toán BHYT vì thời gian khác công nhân phải đi làm.

Thủ tướng nói trong đại dịch, cả nước đã cùng nhau nỗ lực kiểm soát dịch bệnh và trở lại trạng thái bình thường. Trong thành tựu chung còn bộc lộ những điểm yếu về hệ thống y tế, nhất là tuyến cơ sở còn thiếu và yếu. Các bộ ngành đang sửa Luật Khám chữa bệnh, Luật Bảo hiểm y tế, Chính phủ đã rà soát cơ sở y tế dự phòng, bổ sung cơ chế chính sách.

Trước mắt, trong chương trình phục hồi kinh tế dành nguồn lực 14.000 tỷ đồng đầu tư cho y tế dự phòng. Các khu công nghiệp cần hình thành khu khám chữa bệnh cho phù hợp là nguyện vọng chính đáng. Ông đề nghị Bộ Y tế khẩn trương rà soát chính sách để sớm có chủ trương đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cho công nhân từ sớm, từ xa. Chủ trương là không nóng vội.

Chia sẻ của Thủ tướng nhận được vỗ tay nồng nhiệt của hàng nghìn công nhân.

Công nhân gặp khó khăn khi học nghề

Anh Bùi Văn Trường, 39 tuổi, Công ty TNHH Luxshare-ICT, tỉnh Bắc Giang, cho biết công nhân đều mong muốn tay nghề vững để có thu nhập cao và đời sống ổn định, nhưng việc học nghề gặp khó khăn về thời gian, kinh phí. Anh đề nghị Chính phủ có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện để công nhân học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp.

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nêu thực trạng 70% lao động hiện nay được đào tạo, nhưng chỉ khoảng 24% có chứng chỉ nghề, đào tạo từ ba tháng trở lên. Các nhóm chính sách được đặt ra là: Phân luồng học sinh từ cấp 2-3, nếu không có nhu cầu lên đại học thì “rẽ ngang” học nghề, học văn hóa như Nhật Bản, Singapore đã làm; đào tạo mới lao động, sắp tới sửa Luật Việc làm sẽ quy định cụ thể doanh nghiệp nào phải sử dụng lao động có chuyên môn; dành 2.000 tỷ đồng đào tạo những ngành nghề, lĩnh vực có tính chất dẫn dắt.

Cho rằng đào tạo nâng cao tay nghề là đòi hỏi chính đáng của công nhân, Thủ tướng nói có công việc là đáng quý, song muốn nâng cao năng suất, chất lượng, đòi hỏi phải có đào tạo nâng cao tay nghề. Ngoài nỗ lực cố gắng của công nhân phải có quản lý của nhà nước và ưu tiên nguồn lực, cơ sở vật chất cho các chính sách này.

Cuối phiên đối thoại, Thủ tướng cho biết thời gian tới các cơ quan cần tiếp tục lắng nghe ý kiến của người lao động, rà soát chính sách, bổ sung sửa đổi cho hoàn thiện; chú ý tâm tư, nguyện vọng của người lao động nói chung, trong đó có công nhân.

Hoàng Phương – Sơn Hà – Hoàng Thùy

Xem diễn biến chính