Doanh nghiệp, lãnh đạo tỉnh than vướng khi xây nhà cho công nhân

Tại buổi Thủ tướng đối thoại với công nhân sáng 12/6, Nguyễn Đình Biên, 38 tuổi, công nhân Công ty TNHH Woosin Vina, tỉnh Nghệ An, cho biết thiếu nhà ở, trường học cho con khiến anh không an tâm làm việc. Anh đề nghị Thủ tướng quan tâm, chỉ đạo quy hoạch nhà ở, trường học, nhà trẻ, khu vui chơi văn nghệ cho công nhân, đặc biệt là tại khu công nghiệp, khu chế xuất.

Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội, trong đó có nhà ở cho công nhân đã được quan tâm, thúc đẩy. Những năm qua, cả nước đầu tư 7,3 triệu m2 nhà ở xã hội, trong đó nhà ở công nhân có 122 dự án với 2,7 triệu m2.

Tuy nhiên, nhu cầu nhà ở của công nhân rất lớn, nhất là hiện nay tốc độ phát triển tại khu công nghiệp ngày càng nhanh chóng. Con số 2,7 triệu m2 mới đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu nhà ở cho công nhân trên cả nước và chưa đạt mục tiêu đề ra.

Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang Dương Văn Thái cho biết địa phương có 250.000 công nhân, trong đó có 1/3 từ địa phương khác nên nhu cầu nhà ở lớn. Tỉnh hiện có 19 dự án nhà ở xã hội, trong đó 14 dự án đang triển khai, dự kiến giải quyết nhà ở cho khoảng 110.000 công nhân.

Tuy nhiên, ông Thái cho rằng vấn đề vướng mắc nhất là quy định về hợp đồng cho thuê nhà ở giữa doanh nghiệp xây dựng và công nhân. Theo đó, người cho thuê phải trực tiếp ký hợp đồng với công nhân. Nếu một doanh nghiệp giải quyết nhà ở cho khoảng 20.000 công nhân, phải ký tới 20.000 hợp đồng, rất vất vả.

Ngoài ra, việc công nhân ở không ổn định, thay đổi công việc, di chuyển chỗ khác cũng gây khó khăn cho cơ quan chức năng hỗ trợ chỗ ở. Việc xác định giá thuê nhà cũng chưa cụ thể, việc miễn giảm tiền thuê đất gặp vướng ở Luật Nhà ở, Luật đất đai, Luật đầu tư công. Ông Thái kiến nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi quy định không còn phù hợp.

Chia sẻ dưới góc nhìn của chủ đầu tư, ông Phạm Văn Lực, phụ trách xây dựng khu nhà ở công nhân Vân Trung, tỉnh Bắc Giang, nói gặp nhiều vướng mắc về cơ chế khi thực hiện dự án. Đó là vướng mắc trong xác định đối tượng thuê, giá bán, giá cho thuê hay bất cập trong xác định mức miễn, giảm tiền thuế đất giữa Sở Tài nguyên và Môi trường và đơn vị thuế.

“Chúng tôi phối hợp với tỉnh Bắc Giang rất chặt chẽ, nhưng về luật mong Thủ tướng chỉ đạo bộ, ban, ngành sửa đổi thủ tục hành chính tốt hơn, không gây ảnh hưởng, hoặc dẫn đến việc vi phạm pháp luật sau này”, ông Lực trình bày.

Chia sẻ khó khăn của công nhân và doanh nghiệp, Thứ trưởng Xây dựng cho biết sẽ hoàn thiện thể chế để thúc đẩy đầu tư. Các dự án nhà ở thương mại đều phải dành 2% quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Khu công nghiệp cũng phải dành 2% quỹ đất xây nhà ở cho công nhân.

Ngoài ra, chủ đầu tư cũng được miễn tiền sử dụng đất; miễn và giảm 50% thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp; được dành 20% quỹ nhà thương mại trong dự án nhà ở xã hội để bù đắp chi phí, đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân. Dự án đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân được địa phương tùy theo tình hình sẽ hỗ trợ một phần hạ tầng, kỹ thuật.

Bên cạnh việc hoàn thiện thể chế, Chính phủ và Thủ tướng cũng chỉ đạo thực hiện dự án công cộng như trường học, nhà trẻ, bệnh viện, siêu thị để phục vụ công nhân tốt hơn và tích cực đôn đốc địa phương triển khai.

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 11 về chương trình phục hồi phát triển kinh tế xã hội với quy mô 350.000 tỷ đồng. Trong đó, nội dung phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân được vay vốn lãi suất 2% với quy mô 40.000 tỷ đồng. Gói hỗ trợ giúp người lao động, công nhân tại khu công nghiệp được vay vốn với quy mô 15.000 tỷ đồng, thời gian vay là 25 năm, lãi suất 4,8%/năm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhìn nhận vấn đề nhà ở là vấn đề quan trọng, “có an cư thì mới lạc nghiệp, quyền được có nhà ở là chính đáng của công nhân”. Vấn đề này Đảng và Nhà nước luôn luôn trăn trở, Quốc hội, Chính phủ cũng đã cụ thể hóa nhiều chính sách như dự án nhà ở xã hội được miễn tiền sử dụng đất, giảm 50% thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật, cho vay ưu đãi…

Tuy nhiên, câu chuyện này vẫn chưa giải quyết được một cách thấu đáo, căn cơ, bài bản. Qua trao đổi, Thủ tướng cho rằng dự án nhà ở xã hội vẫn đang vướng về pháp lý từ một số nội dung tại luật, nghị định. Ông giao Bộ Xây dựng chủ trì xem xét, tiếp thu toàn bộ vướng mắc của luật pháp và nhu cầu nhà ở của công nhân, trên cơ sở đó vấn đề gì thuộc thẩm quyền của Chính phủ thì sẽ sửa ngay.

Những vấn đề khác, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng cùng bộ, ngành liên quan, đánh giá tác động và đề xuất giải pháp phù hợp giải quyết vấn đề này căn cơ, bài bản, bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người lao động, cũng như phù hợp điều kiện hoàn cảnh của đất nước hiện nay.

Công nhân Việt Nam chiếm 15% dân số, 27% lực lượng lao động, nhưng đóng góp 70% ngân sách và 65% GDP. Đóng góp nhiều, nhưng công nhân chưa được hưởng thành quả tương xứng khi đời sống còn bấp bênh, nhiều vấn đề cấp bách về tiền lương, nhà ở, nuôi con… chưa được giải quyết thỏa đáng.

Sơn Hà